आजच्या स्पर्धात्मक युगात केवळ पारंपरिक शिक्षण पुरेसे नाही, तर कौशल्यविकास अत्यंत महत्त्वाचा ठरतो. भारत सरकार तसेच खासगी क्षेत्रातील अनेक संस्था युवकांना विविध कौशल्यांचे प्रशिक्षण देत आहेत. ह्या लेखात भारतातील काही नामांकित कौशल्य विकास संस्थांची माहिती पाहूया.
१. राष्ट्रीय कौशल्य विकास महामंडळ (NSDC)
✅स्थापना: २००८ ✅मुख्यालय: नवी दिल्लीवेबसाइट ✅www.nsdcindia.org ✅राष्ट्रीय कौशल्य विकास महामंडळ (NSDC) हे भारत सरकारच्या कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालयाच्या अंतर्गत कार्यरत आहे. ✅या संस्थेचा मुख्य उद्देश देशातील युवकांना रोजगारक्षम बनविण्यासाठी व्यावसायिक प्रशिक्षण पुरवणे हा आहे.
✅NSDC अंतर्गत काही महत्त्वाचे कार्यक्रम:प्रधानमंत्री कौशल्य विकास योजना (PMKVY)उद्योजकता प्रोत्साहन योजनाविविध क्षेत्रांतील प्रमाणित प्रशिक्षण कार्यक्रमNSDC च्या अंतर्गत देशभरात ५०० हून अधिक प्रशिक्षण भागीदार आणि ११,००० पेक्षा जास्त प्रशिक्षण केंद्रे कार्यरत आहेत.
२. प्रधानमंत्री कौशल्य केंद्रे (PMKKs)
✅स्थापना: २०१५मुख्यालय: नवी दिल्लीप्रधानमंत्री कौशल्य केंद्रे (PMKKs) ही NSDC द्वारे संचालित एक महत्त्वाची योजना आहे. ✅या केंद्रांमध्ये युवकांना व्यावसायिक प्रशिक्षण दिले जाते. ✅यामध्ये डिजिटल मार्केटिंग, इलेक्ट्रॉनिक्स, ऑटोमोटिव्ह, टुरिझम आणि हॉस्पिटॅलिटी यांसारख्या विविध क्षेत्रांतील कौशल्य प्रशिक्षण उपलब्ध आहे. ✅PMKKs ची वैशिष्ट्ये:अत्याधुनिक प्रयोगशाळा आणि उपकरणेरोजगाराभिमुख प्रशिक्षणप्रमाणित कोर्स आणि प्रमाणपत्र
३. इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ स्किल्स (IIS)
✅स्थापना: २०२०मुख्यालय: मुंबई, अहमदाबाद, कानपूरइंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ स्किल्स (IIS) ही भारत सरकारने स्थापित केलेली संस्था आहे, जी स्विस ड्युअल सिस्टम मॉडेलच्या आधारावर प्रशिक्षित करते. ✅टाटा समूहाच्या सहकार्याने स्थापन करण्यात आलेल्या या संस्थेमध्ये प्रगत तंत्रज्ञानावर आधारित प्रशिक्षण दिले जाते. ✅प्रशिक्षण क्षेत्र:ऑटोमेशन आणि रोबोटिक्सएव्हिएशन आणि लॉजिस्टिक्सआधुनिक बांधकाम तंत्रज्ञान
४. नॅशनल इंस्टिट्यूट ऑफ फॅशन टेक्नॉलॉजी (NIFT)
✅स्थापना: नवी दिल्लीवेबसाइट. ✅www.nift.ac.in ✅फॅशन आणि टेक्सटाईल क्षेत्रात करिअर करू इच्छिणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी NIFT ही भारतातील सर्वोत्तम संस्था आहे. ✅उपलब्ध अभ्यासक्रम:फॅशन डिझाईनटेक्सटाईल डिझाईनफॅशन मर्चंडायझिंगNIFT मधून पदवी घेतलेल्या विद्यार्थ्यांना मोठ्या फॅशन ब्रँड्स आणि टेक्सटाईल कंपन्यांमध्ये उत्तम संधी मिळतात.
५. नॅशनल इंस्टिट्यूट ऑफ इलेक्ट्रॉनिक्स अँड इन्फॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी (NIELIT)
✅स्थापना: १९९४मुख्यालय ✅नवी दिल्लीवेबसाइट ✅www.nielit.gov.inIT आणि इलेक्ट्रॉनिक्स क्षेत्रातील कौशल्यविकासासाठी NIELIT ही अग्रगण्य संस्था आहे. ✅प्रमुख अभ्यासक्रम:कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आणि मशीन लर्निंगसायबर सिक्युरिटीएम्बेडेड सिस्टम आणि IoTNIELIT मधील कोर्सेस पूर्ण केल्यावर विद्यार्थ्यांना IT क्षेत्रात उत्तम संधी मिळतात.
६. टाटा स्ट्राईव्ह
✅स्थापना: २०१४ ✅मुख्यालय: मुंबईवेबसाइट ✅www.tatastrive.comटाटा समूहाने स्थापन केलेली ‘टाटा स्ट्राईव्ह’ संस्था युवकांसाठी व्यावसायिक प्रशिक्षण उपलब्ध करून देते. ✅प्रशिक्षण क्षेत्र:डिजिटल मीडियाचा वापरइलेक्ट्रिकल आणि मेकॅनिकल कौशल्येलॉजिस्टिक्स आणि साखळी व्यवस्थापनही संस्था विशेषतः ग्रामीण भागातील युवकांना प्रशिक्षित करून त्यांना रोजगार मिळवून देण्यावर भर देते.
७. अपोलो मेडस्किल्स
✅स्थापना: २०१५मुख्यालय ✅चेन्नईवेबसाइट ✅www.apollomedskills.com आरोग्यसेवा आणि मेडिकल क्षेत्रात करिअर करू इच्छिणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी अपोलो मेडस्किल्स एक उत्कृष्ट संस्था आहे. ✅उपलब्ध कोर्सेस:हॉस्पिटल मॅनेजमेंटमेडिकल लॅब टेक्निशियनहेल्थकेअर असिस्टंटया संस्थेमधून प्रशिक्षण घेतल्यानंतर मोठ्या हॉस्पिटल्समध्ये नोकरी मिळण्याच्या संधी अधिक वाढतात.
८. लव्हली प्रोफेशनल युनिव्हर्सिटी (LPU) स्किल डेव्हलपमेंट सेंटर
✅स्थापना: २००५मुख्यालय ✅पंजाबवेबसाइट: www.lpu.inLPU हे उत्तर भारतातील एक आघाडीचे कौशल्य विकास केंद्र आहे. ✅प्रमुख अभ्यासक्रम:डेटा सायन्स आणि अॅनालिटिक्सडिजिटल मार्केटिंगअभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञानLPU मधून उत्तीर्ण झालेल्या विद्यार्थ्यांना मल्टिनॅशनल कंपन्यांमध्ये नोकरीच्या उत्तम संधी मिळतात.
९. महिंद्रा प्राईड स्कू ✅२००७मुख्यालय: पुणे, हैदराबाद. ✅चेन्नईवेबसाइट ✅www.mahindrapride.comमहिंद्रा समूहाने स्थापन केलेली ही संस्था अल्प उत्पन्न गटातील युवकांसाठी कौशल्यविकास प्रशिक्षण देते. ✅महत्त्वाची वैशिष्ट्ये:मोफत प्रशिक्षण आणि प्लेसमेंटविविध क्षेत्रातील व्यावसायिक कोर्सेसरोजगाराभिमुख प्रशिक्षण
१०. ICT अकादमी
✅स्थापना:२००९ ✅मुख्यालय चेन्नईवेबसाइट ✅www.ictacademy.inICT अकादमी ही IT आणि डिजिटल कौशल्यविकासासाठी भारतातील अग्रगण्य संस्था आहे. ✅प्रमुख कोर्सेस:बिग डेटा आणि क्लाऊड कम्प्युटिंगनेटवर्किंग आणि सायबर सिक्युरिटीडेटा अॅनालिटिक्स—निष्कर्षभारतातील विविध कौशल्य विकास संस्था युवकांना उद्योग क्षेत्रातील आवश्यक कौशल्ये शिकवण्याचे महत्त्वपूर्ण कार्य करतात. ✅जर तुम्ही तुमच्या करिअरसाठी योग्य कौशल्य मिळवू इच्छित असाल, तर वरील संस्थांपैकी एखादी निवडून भविष्यासाठी मजबूत पायाभरणी करू शकता.
Description: भारतातील नामांकित कौशल्य विकास संस्थांची माहिती, उपलब्ध कोर्सेस आणि संधींबद्दल जाणून घ्या.
